Məlum olduğu kimi, ölkədə çoxlu sayda xaricdə təhsil şirkətləri fəaliyyət göstərir. Ali məktəblərə qəbul imtahanlarından hər hansı bir səbəbdən kəsilmiş abituriyent həmin şirkətlər vasitəsilə sadəcə atestatla, imtahansız Rusiya, Türkiyə, Gürcüstan, Polşa, Çexiya və digər Avropa ölkələrində ali təhsil ala bilirlər. Bəs ölkəmizdə niyə bütün dünyada olduğu kimi, atestatla, heç bir imtahan vermədən ali təhsil almaq mümkün deyil?

Bizdə təhsil alan şagird mütləq 9-cu və ya 10-cu sinifdən seçdiyi ixtisas qrupu üzrə 2-3 il repititor yanına gedir və universitetə yalnız imatahanla qəbul ola bilir. Qəbul imtahanlarını da Dövlət İmtahan Mərkəzi adlı qurum keçirir ki, bu qurum da hər il imtahanlarda tərtib olunan sualların çətin olması, nəticələrin yoxlanılımasının qeyri-obyektliyi ilə əlaqədar həm abituriyentlər, həm təhsil ekspertləri, həm də media tərəfindən tənqid olunur.

Hər il çox sayda abituriyent universitetə qəbul olmadığı üçün, təəssüf ki, intihara əl atır və ən acınacaqlısı isə, buna görə, heç kimin məsuliyyət daşımamasıdır. Yəni valideyn ömrünü-gününü uşağının yolunda qoyur, minbir əzab-əziyyətlə övlad böyüdüb yetkinlik yaşına çatdırır, övlad da sırf universitetə qəbul ola bilməyib deyə 17-18 yaşında həyatına qəsd edir.

Bir çox ailələr absurd imtahan qaydası səbəbindən övladı qəbul imatahanında aşağı bal topladığı halda, xaricdə təhsil şirkətlərinə üz tutub, övladını xaricdə oxumağa göndərsə də, əksər ailələrin maddi baxımdan buna imkanı çatmır və abituriyentin ali təhsil almaq arzusu heç vaxt reallaşmır.

Şagird 9-cu sinifə çatdıqda 3 il gündəlik orta məktəbdən çıxıb, axşama kimi bir repititordan o birinə gedir, evə gəldikdə isə bilmir orta məktəbin ev tapşırıqlarını həll etsin, yoxsa repititorların verdiyi tapşırıqları. Yəni sözün əsl mənasında 3 il nə normal istirahət edə, nə də qidalana bilmir.

Qəbul imtahanı isə sözün əsl mənasında lotoreya kimi bir şeydir, yəni qəbul ola da bilərsən, olmaya da. Universitetə qəbul olunsa belə, abituryent istədiyi ixtisasa qəbul olmaya da bilər, sadəcə sırf qəbul olub deyə 4 il istəmədiyi ixtisas üzrə oxumaq məcburiyyətində qalır.

Valideyn isə 3 il hər ay bir fənn üzrə repititor haqqı 50-80 manat arası olmaqla 300-350 manat boğazından kəsib repititorlara pul tökür. Əgər bir ailədə aralarında bir yaş fərq olmaqla və ya əkiz olmaqla 2 uşaq varsa, o zaman valideyn 2 uşaq üçün repititorlara hər ay 600-700 manat pul ödəməlidir. Mən hələ gündəlik nəqliyyat, qida xərclərini demirəm.

Bir sözlə, təhsil yükü, maddi yük, ixtisas qrupu seçimi, kodlaşdırma, imtahan həyəcanı və stressi - hər biri ayrı dərddir. Halbuki ali məltəblərə qəbul imtahanı ləğv olunsa, bütün bunlar aradan qalxar, hər kəs attestatla istədiyi universitetə qəbul olunar.

Ən əsası gənclərin intihar halları və illərdir "inkişaf" etmiş təhsil sistemininin “qara bazarı” olan repititorluq fəaliyyəti aradan qalxar.

Şəxsən mənim qohumum gənc yaşlarından ailə qurub Rusiyanın Tümen vilayətinə köçərək orda yaşayır. 1968-ci il təvəllüdlü olan şəxs indiyədək Rusiyada 3 universitet bitirib, indi də 60-a yaxın yaşı olsa da, işləyə-işləyə qiyabi sistemlə 4-cü universitetdə oxuyur. Yəni ali təhsil almaq sözün əsl mənasında yalnız bizdə ağrılı və əlçatmazdır.

Ümid edirəm ki, bizdə də absurd olan universitetlərə qəbul imtahanı ləğv olunar.

İlkin MƏMMƏDKƏRİMOV

Buxeber.com